"Şahmat" - Stefan Zweig

     Nyu-Yorkdan Buenosa gedən bir gəmidə sərnişinlər arasında olan bir milyonçu, dünya şahmat çempionu Mirko Czentovicə pul qarşılığında şahmat oynamağı təklif edir. İkisinin oyununa tamaşa edən avstraliyalı
Dr.B oyun vaxtı özünü saxlaya bilməyib onların oyununa qarışır, bu vaxt ona çempionla oynamağı təklif edirlər.

   Atası vəkil olan Dr.B Hitlerin Vyananı işğalı zamanı sahib olduğu gizli sənədlərə görə Gestapo tərəfindən bir otel otağında bağlı saxlanılmışdı. Bu otaqda uzun müddət tək qalan və sadəcə sorğu üçün çıxarılan, heç bir məşğuliyyəti olmayan Dr. B bir gün əsgərlərdən birindən  gizlicə şahmat kitabını oğurlayır. O, əldə etdiyi bu kitabdan şahmatın bütün incəliklərini öyrənir. Şahmat taxtası və daşları yoxdur, ancaq çörək içindən düzətdiyi şahmat daşları ilə, daha sonralar isə tamamilə zehnində oynayaraq şahmat ustası olur. Ancaq şahmat eşqi üzündən əsəb krizləri keçirir və beyin ağrılarına tutulur.

Təəssüratlarım: 
   "Şahmat" müəllifdən oxuduğum ilk və tək kitabdır. Əsər çox axıcı və sadədir. 71 səhifəlik bu kitabı bir nəfəsə bitirdim və çox da bəyəndim. Kitab beynin, zehnin gücünü, istədikdən sonra insanın bacarmayacağı heç nə olmadığını göstərir. Biz çox vaxt şəraitin, vəsaitlərin olmadığından gileylənirik, qəhrəmanımız Dr. B isə bizə sübut edir ki, insan şəraiti özü yaradır, - yaratmırsa, deməli, istəmir- qalan hər şey bəhanədir. Bundan əlavə, görürük ki, yalnızlıq bəzən istifadə edə biləcəyimiz ən böyük silahdır. Mövzusunun şahmat üzərində qurulması isə əsərin dadını damaqda qoyur. Əsərin məndə yaratdığı təəssüratlara  görə müəllifin başqa kitablarını da oxumaq həvəsindəyəm. Siz də oxuyun, zövq alın...
Sevdiyim hissə:    
    Sözlərlə anlatılmayacaq bu hal dörd ay çəkdi. Eh, dörd ay, yazması asan: Altı-üstü bir neçə hərf! Deməsi də asan: Dörd ay, iki heca! Saatın dörddə biri qədər zaman içində dodaqlar belə bir səsi tezcə uydurub: Dörd ay! Amma boşluqda, zamansızlıqda keçən dörd ayın nə qədər çəkdiyini heç kimsə nə bir başqasına, nə də özünə anlata bilməz, ölçə və gözündə canlandıra bilməz; insanın ətrafındakı bu həmişə eyni heçliyin, bu həmişə eyni stol, çarpayı, ləyən və divar kağızının və həmişə eyni susqunluğun, insana baxmadan yeməyini içəri itələyən həmişə eyni gözətçinin, insanı dəli edənə qədər boşluqda dövr edən həmişə eyni düşüncələrin insanı necə yeyib bitirdiyini və yıxdığını kimsə anlata bilməz.